Kto zdradził Jezusa Chrystusa? Poza Judaszem byli też inni

Zdrada Jezusa

 

Jezus to postać, o której słyszeli niemal wszyscy mieszkańcy ziemi. U niektórych rodzi się jednak pytanie: kto Go zdradził? Pierwsza odpowiedź jest oczywista - był nim Judasz Iskariota. Ale czy na pewno tylko on? Zdrajców było przecież więcej, bo nie tylko jeden człowiek zawiódł w tej historii. Odpowiedź znajdziesz poniżej.

Przy okazji zobaczymy też, kim był sam Judasz i co kryje jego tajemnicza ewangelia, w którą co gorsza spora grupa osób wierzy, że jest prawdziwa.

 

Najważniejsze informacje w skrócie:

• Judasz Iskariota był jednym z 12 apostołów i pełnił funkcję skarbnika wspólnoty.
• Judasz zdradził Jezusa za 30 srebrników, czyli równowartość ceny niewolnika.
• Ewangelie opisują jego koniec jako tragiczną śmierć w rozpaczy.
• Pochodził prawdopodobnie z miejscowości Keriot w Judei, ojcem był Szymon Iskariota.
• Ewangelia Judasza powstała ok. 130-170 r. i przeczy Nowemu Testamentowi.
• Jezusa zdradzili także inni: Piotr (trzykrotne zaparcie się), uczniowie (ucieczka), Kajfasz, Piłat i tłum.
• Zdrada Jezusa nie skończyła się w starożytności - dziś przybiera formy obojętności i kompromisów z prawdą.

 

Judasz Iskariota - zdrajca numer jeden

Judasz Iskariota to najbardziej rozpoznawalny zdrajca w historii. Ewangelie opowiadają, że był jednym z dwunastu apostołów, czyli najbliższego grona uczniów Jezusa. To ważne bo to pokazuje, że nie był przypadkowym człowiekiem z tłumu. Był wewnątrz wspólnoty, jadał z Jezusem przy jednym stole, słuchał Jego nauk i widział cuda. Do tego miał szczególną funkcję. Jaką? Opiekował się trzosem, czyli wspólnymi pieniędzmi uczniów. Był więc skarbnikiem grupy. Trudno o bardziej zaufaną pozycję.

A jednak właśnie on zdecydował się na zdradę. Kiedy? Ewangelie podają, że stało się to tuż przed Paschą, w ostatnich dniach życia Jezusa. Judasz poszedł do arcykapłanów i zawarł układ: za trzydzieści srebrników wskaże miejsce, w którym można schwytać Nauczyciela bez rozgłosu. Wartość? Wcale nie ogromna. Historycy podkreślają, że to była suma odpowiadająca cenie niewolnika według prawa Mojżesza. Czyli niewiele.

Dlaczego Judasz zdradził? Możliwości jest kilka.

• Pieniądze - najprostsze wyjaśnienie. Judasz już wcześniej miał skłonność do sięgania po wspólne fundusze, więc zdrada mogła być kolejnym krokiem.
• Rozczarowanie Jezusem - wielu Żydów oczekiwało Mesjasza wojownika, który wyzwoli Izrael z rąk Rzymu. Jezus natomiast głosił miłość, pokój i przebaczenie. To mogło wzbudzić w Judaszu frustrację.
• Próba wymuszenia działania - część badaczy uważa, że Judasz chciał sprowokować Jezusa do objawienia swojej mocy. Liczył, że aresztowanie doprowadzi do cudownej interwencji i triumfu.
• Rola w planie - wypada też powiedzieć, że są tacy, którzy uważają, iż Judasz po prostu odegrał swoją część w Boskim scenariuszu. Jednak w samych Ewangeliach nie ma takiego potwierdzenia. Wręcz przeciwnie - wiele wersetów jasno wskazuje, że jego czyn był grzechem, a nie posłuszeństwem wobec Bożej woli.

Sam moment zdrady Chrystusa przeszedł do historii. W Ogrodzie Getsemani, otoczony przez strażników i sługi arcykapłanów, Judasz podszedł do Jezusa i pocałunkiem wskazał Go oprawcom.

A co potem? Ewangelie opisują, że koniec Judasza był tragiczny. Gdy Jezus został skazany, Judasz zrozumiał, co zrobił. Oddał srebrniki i nie wytrzymał ciężaru winy. Potem miał się powiesić, a gdy ciało spadło, rozpadło się w dramatyczny sposób. Tak czy inaczej, jego życie zakończyło się śmiercią pełną rozpaczy i beznadziei.

W tradycji chrześcijańskiej to właśnie Judasz stał się głównym zdrajcą Jezusa. Z tego też powodu jego imię jest od wieków kojarzone jest z fałszem i niegodnym zaufania. Co ciekawe w rejestrze PESEL imion męskich w Polsce nie występuje imię Judasz. Dlaczego? Kierownicy USC mają prawo odmówić wpisania imienia ośmieszającego lub niezgodnego z dobrem dziecka. A skoro to imię kojarzy się ze zdradą, to najwyraźniej jest blokowane.

 

Kim był Judasz?

O Judaszu wiemy mniej, niż mogłoby się wydawać. Ewangelie przedstawiają go głównie w kontekście zdrady, ale przecież wcześniej był zwykłym człowiekiem. Skąd się wziął? Najczęściej używa się określenia Judasz Iskariota. "Iskariota" prawdopodobnie oznacza, że pochodził z miejscowości Keriot w Judei. To ciekawe, bo większość apostołów była z Galilei.

O jego życiu przed spotkaniem Jezusa Biblia milczy. Tradycja i późniejsze źródła próbują coś dopowiadać - że mógł pochodzić z ubogiej rodziny, zajmował się handlem, a nawet, że był gorliwym zwolennikiem ruchów politycznych walczących z Rzymem. Pewności jednak nie mamy, mogą to być zwykłe domysły i nic więcej. Jednak sam fakt, że Jezus wybrał go do grona uczniów, pokazuje, że nie był postacią anonimową.

A jaki był już jako uczeń? Ewangelia Jana podaje szczegół: "Powiedział zaś to nie dlatego, że dbał o biednych, ale ponieważ był złodziejem i mając trzos, wykradał to, co składano" - Ew. Jana 12,6 (BT). To oznacza, że pełnił rolę skarbnika - a to nie była mała odpowiedzialność. Wyobraź sobie: dwunastu wędrujących mężczyzn, którzy potrzebują pieniędzy na jedzenie, noclegi i podstawowe potrzeby. To właśnie Judasz zarządzał tymi środkami. W praktyce więc Jezus i inni apostołowie ufali mu na tyle, by oddać w jego ręce wspólne finanse.

Czy dobrze się z tego wywiązywał? Tu już Ewangelie są krytyczne. Jan mówi, że Judasz podkradał pieniądze, czyli wykorzystywał swoją funkcję do własnych celów. To rzuca cień na jego charakter - pokazuje, że był zdolny do nadużyć.

Mimo to przez długi czas żaden z apostołów go nie podejrzewał. Siedział obok pozostałych uczniów, słuchał przypowieści, widział cuda, brał udział w wyprawach misyjnych. Był jednym z grona, które Jezus posłał, by głosili Ewangelię i uzdrawiali chorych. Na zewnątrz nic nie wskazywało, że to właśnie on zostanie zapamiętany jako zdrajca.

Choć inni uczniowie nie mieli pojęcia, co kryje się w sercu Judasza, Jezus wiedział od dawna, że wśród dwunastu jest zdrajca. W Ewangelii Jana czytamy: "Na to rzekł do nich Jezus: Czyż nie wybrałem was dwunastu? A jeden z was jest diabłem." - Ew. Jana 6,70 (BT). Apostoł od razu dopowiada, że chodziło właśnie o Judasza Iskariotę.

Jezus wiedział, że Judasz kradnie i że w końcu Go zdradzi. A jednak przez cały czas pozwalał mu pozostać w gronie uczniów, powierzył mu odpowiedzialność za pieniądze i nie odsunął go od wspólnoty. To pokazuje, że Jezus traktował go jak każdego innego, aż do samego końca.

 

Czyim synem był Judasz?

W Ewangeliach Judasz pojawia się zazwyczaj z dopiskiem "Iskariota". Kim więc byli jego rodzice i skąd się wziął? Imię ojca brzmiało Szymon Iskariota. Wskazuje na to Ewangelia Jana 6,71 "Mówił zaś o Judaszu, synu Szymona Iskarioty. Ten bowiem - jeden z Dwunastu - miał Go wydać." (BT).

Co ciekawe, sama przydomek "Iskariota" ma kilka możliwych wyjaśnień. Najbardziej rozpowszechnione mówi, że oznacza on po prostu pochodzenie - Judasz był z miasteczka Keriot w Judei. Jeśli to prawda, był apostołem nie z Galilei, lecz z południa kraju. Już to mogło sprawiać, że wyróżniał się w grupie.

Inna hipoteza łączy słowo "Iskariota" ze zwrotem "sicarius", czyli "sztyletnik". Tak nazywano skrajnych bojowników żydowskich walczących z Rzymem tzw. sykariusze. Jeśli to skojarzenie byłoby prawdziwe, Judasz mógł mieć przeszłość związaną z radykalną polityką.

Nie wiadomo natomiast nic więcej o jego rodzinie, matce czy rodzeństwie. Biblia tego nie podaje, a źródła pozabiblijne milczą na ten temat. Można więc powiedzieć, że postać Judasza pojawia się nagle. Wiemy, że jest synem Szymona i że nosi przydomek wskazujący na pochodzenie, ale nic ponad to.

To milczenie źródeł bywa interpretowane na dwa sposoby. Jedni widzą w tym znak, że Judasz nie miał znaczącego tła rodzinnego, dlatego Ewangelie go nie rozbudowują. Inni podkreślają, że to celowy zabieg - postać Judasza miała być kojarzona głównie ze zdradą, a nie z rodzinnym rodowodem.

"The Arrest of Christ (Kiss of Judas)", "Aresztowanie Chrystusa (Pocałunek Judasza)" - obraz Giotto (11304-1306)

 

Ewangelia Judasza

Manuskrypt zwany Kodeksem Tchacos, zawierający tekst określany jako "Ewangelia Judasza", został znaleziony w Egipcie w 1978 roku. Oficjalnie opublikowany dopiero w 2006 roku. Badania wykazały, że rękopis pochodzi mniej więcej z III-IV wieku. Natomiast sam tekst datuje się na lata 130-170 po Chrystusie. Czyli powtórzmy to jeszcze raz. Materiał jest z III-IV wieku, a napisanie tekstu przyjmuje się na 130-17 rok. Już ten fakt pokazuje coś ważnego. Nie mógł go napisać sam Judasz, który zmarł wcześniej.

A o czym właściwie mówi ten tekst? W skrócie - przedstawia Judasza nie jako zdrajcę, ale jako najwierniejszego ucznia Jezusa, któremu Nauczyciel powierza "tajemną wiedzę". W tej wersji Judasz nie działa przeciwko Jezusowi, lecz spełnia Jego wolę. To odwrócenie przesłania Ewangelii.

I teraz najważniejsze: powiedzmy sobie wprost. Ewangelia Judasza całkowicie przeczy słowom pozostałych apostołów. Stoi samotnie naprzeciwko wszystkich ksiąg Nowego Testamentu, które od pierwszych wieków były uznawane i czytane w kościołach. To tak, jakby powiedzieć, że cały Nowy Testament jest fałszywy, a prawdziwa jest tylko ta jedna księga. Czy to w ogóle ma sens?

Przerażające jest to, że są osoby wierzące, które uznają tę księgę za prawdziwą. Jeszcze bardziej zdumiewa fakt, że niektórzy ateiści i przeciwnicy Biblii potrafią mówić: "Ewangelia Judasza jest prawdziwa, a reszta nie". Absurd polega na tym, że jeśli ktoś uznaje jej treść za autentyczną, to przecież nadal musiałby uwierzyć w Jezusa. Dlaczego? Bo sam Judasz nie negował Jego boskości. Ateiści w ten sposób zaprzeczają sami sobie.

Najsmutniejsze jednak jest to, że są chrześcijanie, którzy w to wierzą. Dlaczego? Najczęściej dlatego, że chcą czegoś nowego, wyjątkowego, czegoś, co wyróżnia ich z tłumu. Wierzą, że skoro mają "odkrytą prawdę", to inni się mylą. W ten sposób łatwo się dowartościować. Tyle, że jest to robione kosztem odrzucenia całego Nowego Testamentu. Powstaje dziwny "religijny miks", który nie ma nic wspólnego z wiarą pierwszych uczniów. I to jest chore.

Aby to zrozumieć, wyobraźmy sobie prostą analogię. Załóżmy, że popularna saga - powiedzmy "Podbić Ziemię" - została napisana przez kilku autorów i tworzy spójną całość. Po latach powstaje druga saga, kontynuująca historię. A teraz wyobraź sobie, że po stu latach ktoś inny pisze swoją "część drugą", ale zmienia sens fabuły i wypacza główne przesłanie. Po dwóch tysiącach lat ludzie odnajdują ten fałszywy tom i nagle stwierdzają, że to on jest prawdziwy, a cała reszta - nie. Tak właśnie jest z Ewangelią Judasza.

Dlaczego w ogóle została napisana? Historycy wskazują, że powstała w kręgu gnostyków. Był to nurtu, który w II wieku tworzył własne pisma, często przypisując je znanym postaciom (Jakubowi, Tomaszowi, Marii Magdalenie, a także Judaszowi). Celem było podważenie nauki apostolskiej i zastąpienie jej "tajemną wiedzą" dostępną tylko dla wybranych. Innymi słowy - to była forma duchowej manipulacji. Gnostycy chcieli mieć swoją elitarną religię, w kontrze do wspólnot chrześcijańskich. Innymi słowy jest to typowe zwiedzenie, jakie mamy dziś w wielu wspólnotach wyznaniowych.

 

Kto jeszcze zdradził Jezusa?

Kiedy mówimy o zdradzie, od razu przychodzi na myśl Judasz. Ale gdy zajrzymy do Ewangelii, widać, że nie był on jedynym, który zawiódł Jezusa. Historia pokazuje dramat całej wspólnoty uczniów.

Pierwszy przykład to Piotr. Jeszcze podczas Ostatniej Wieczerzy zapewniał: "Odpowiedział Mu Piotr: Choćby wszyscy zwątpili w Ciebie, ja nigdy nie zwątpię." - Ew. Mateusza 26,33 (BT). A chwilę później, gdy Jezus został pojmany, Piotr trzykrotnie zaparł się, że Go nie zna. To pokazuje, jak wielki strach ogarnął uczniów.

Warto jednak wspomnieć, że zanim Piotr się wystraszył, potrafił wykazać się odwagą. To on, jak podaje Ewangelia Jana, dobył miecza i odciął ucho słudze arcykapłana, Malchosowi. W tamtej chwili stanął w obronie Jezusa, choć chwilę później zabrakło mu sił, by wytrwać przy Nauczycielu. To pokazuje, jak skomplikowana była jego postawa. Z jednej strony gotów walczyć, z bał się o własne życie.

Nie zapominajmy też o pozostałych apostołach. W Ogrodzie Getsemani, gdy pojawiła się zbrojna straż, Ewangelia Mateusza mówi wprost: "Lecz stało się to wszystko, żeby się wypełniły Pisma proroków. Wtedy wszyscy uczniowie opuścili Go i uciekli." - Ew. Mateusza 26,56 (BT). Nikt nie stanął przy Nim. W chwili próby Jezus został sam, otoczony przez wrogów, a najbliżsi towarzysze rozpierzchli się, ratując własne życie. Warto jednak wspomnień o Janie, który jako jedyny z uczniów był pod krzyżem podczas ukrzyżowania Zbawiciela.

Do tego dochodzi arcykapłan Kajfasz, który przewodniczył procesowi, oraz członkowie Sanhedrynu, którzy z góry postanowili wydać wyrok. Ewangelie wskazują też na Heroda Antypasa i Piłata, którzy choć mieli władzę, nie potrafili sprzeciwić się tłumowi. Czy to nie jest również forma zdrady - wiedzieć, że ktoś jest niewinny i umyć ręce?

Wreszcie - tłum, który jeszcze kilka dni wcześniej wołał "Hosanna!", a później domagał się: "Odpowiedzieli mu krzykiem: Ukrzyżuj go!" Ew. Marka 15,13 - (BT). To też rodzaj zdrady - zmiana nastroju z entuzjazmu na nienawiść, gdy tylko pojawiła się presja.

Można więc powiedzieć, że Jezus został zdradzony nie tylko przez Judasza, ale przez wielu: przez uczniów, którzy uciekli, przez przywódców religijnych, przez władzę polityczną i przez tłum. Zdrada miała różne formy - od tchórzostwa, przez obojętność, aż po cyniczną kalkulację.

Apostołowie w tamtej chwili po prostu nie byli jeszcze gotowi. Oczekiwali cudu, który się nie wydarzył. Dla nich wszystko runęło w jednej chwili. Dlatego nie powinniśmy ich za to potępiać, jak lubią czasem robić to niektórzy chrześcijanie. W końcu później właśnie oni oddali życie za Jezusa i Jego ewangelię. Ich początkowy strach zamienił się w niezwykłą odwagę, powierzając swoje życie Zbawicielowi.

 

Czy tylko Judasz i postacie z Biblii zdradzili Jezusa?

Łatwo jest czytać Ewangelię i myśleć: "Ja nigdy bym tak nie zrobił". Patrzymy na Judasza, na Piotra, na uczniów, którzy uciekli, i oceniamy ich surowo. Warto sobie jednak zadać pytanie, czy zdrada Jezusa skończyła się dwa tysiące lat temu?

W pewnym sensie zdrada trwa nadal. Zdradza Jezusa każdy, kto świadomie odrzuca Jego naukę, choć Go zna. Zdradza ten, kto wybiera wygodę zamiast prawdy, kto boi się przyznać do wiary, kto milczy tam, gdzie powinien stanąć w obronie dobra. To nie są już zdrady mieczem czy srebrnikami, ale zdrady cichsze - przez kompromis, obojętność albo tchórzostwo.

Warto spojrzeć też na szerszy obraz. W historii chrześcijaństwa znajdziesz przywódców, którzy zamiast służyć Ewangelii, szukali władzy i bogactwa. Znajdziesz całe tłumy, które potrafiły odwrócić się od prawdy, gdy pojawiała się presja polityczna albo moda. Można powiedzieć, że każde pokolenie ma swoje formy zdrady.

Nie tylko Judasz zdradził Jezusa. Zdradzają Go ludzie wierzący, kiedy redukują wiarę do pustych gestów. Zdradzają Go ateiści, którzy kpią z Jego imienia, ale jednocześnie potrafią cytować fragmenty Biblii, traktując je wybiórczo. Zdradza Go każdy, kto bardziej ufa światu niż Jego słowu.

Ale jest też nadzieja. Apostołowie uciekli, zaparli się, zawiedli - a jednak później wrócili, stanęli mocni i oddali życie za swojego Mistrza. To daje nam dowód na to, że nawet jeśli człowiek zdradza, Bóg daje szansę powrotu. Można sobie zadać na koniec pytanie: Co zrobię ja, gdy mam wybór - opowiedzieć się za Jezusem czy odwrócić się plecami?

 

FAQ - najczęściej zadawane pytania

Kim był Judasz Iskariota?
Był jednym z dwunastu apostołów, pełnił funkcję skarbnika i ostatecznie zdradził Jezusa.

Za ile srebrników Judasz zdradził Jezusa?
Za 30 srebrników, co w prawie Mojżesza odpowiadało cenie niewolnika.

Jak zginął Judasz?
Ewangelie podają, że powiesił się; inne źródło mówi o upadku i tragicznym rozpruciu ciała.

Czy Judasz pisał własną ewangelię?
Nie - Ewangelia Judasza powstała około 130-170 r., ponad sto lat po jego śmierci.

Dlaczego Ewangelia Judasza nie jest częścią Nowego Testamentu?
Bo całkowicie przeczy nauce apostołów i przedstawia sprzeczny obraz Jezusa i Jego uczniów.

Czy inni uczniowie także zdradzili Jezusa?
Tak, Piotr trzykrotnie się Go zaparł, a pozostali uciekli w chwili aresztowania.

Dlaczego imię Judasz nie występuje w Polsce?
Urzędy odmawiają jego nadawania, ponieważ kojarzy się jednoznacznie ze zdradą.

Czy zdrada Jezusa dotyczy tylko czasów biblijnych?
Nie - każdy, kto świadomie odrzuca Jego naukę lub wybiera obojętność, może być uznany za zdrajcę.

 

Zainteresował Cię temat? Mamy więcej - sprawdź pozostałe artykuły:

• Czy śmierć Jezusa Chrystusa była konieczna do naszego zbawienia?
• Bóg w Starym i Nowym Testamencie - Bóg jest miłością
• Grzech przeciwko Duchowi Świętemu
• Zatwardziałość serca w Biblii - jak rozumieć te słowa?
• Szymon Cyrenejczyk pomaga nieść krzyż Jezusowi