Spis treści
Wygląd diabła - szatana i demonów
Słowo "diabeł" jest znane dzieciom od najmłodszych lat. Pada często w bajkach, grach, a nawet w codziennym języku. Mówimy "ale z ciebie diabełek" albo "diabli nadali" ... zupełnie nie zastanawiając się, jak to wpływa na nasze postrzeganie zła. Co więcej, już od dzieciństwa rysuje się maluchom karykaturalne diabły. Ile razy widziałeś obrazki diabłów z ogonami, rogami i widłami, siedzące przy kadziach z ogniem? Co gorsza czasem z uśmiechem, czasem jako żartobliwe straszaki. Straszy się dzieci, że "diabeł przyjdzie w nocy", a wszystko to owinięte jest jakby w baśniowość, która bardziej bawi niż przeraża.
W efekcie obraz szatana czy demonów zupełnie odbiega od tego, co tak naprawdę mówi o nim Pismo Święte. A przecież w biblijnym przekazie to przeciwnik, oskarżyciel, zwodziciel całej ludzkości. Nie jest to przecież jakaś bajkowa postać, tylko istota realna, aktywna i niebezpieczna duchowo.
Zastanawiający jest też rozkład wiary w duchowy świat. Według badania z 2023 roku 74% osób wierzy w istnienie Boga, 69% w anioły, ale tylko 58% wierzy, że istnieje diabeł. Trudno nie zauważyć pewnej rozbieżności. Jak można wierzyć w dobro, nie uznając istnienia zła? Czy wiara w anioły nie zakłada automatycznie, że gdzieś istnieje też ich przeciwnik? Może to właśnie wynik tego, że szatana oswojono. Wrzucono go do świata memów i kreskówek, przez co przestał być postrzegany poważnie.
Czy diabeł istnieje?
Jak wspomnieliśmy powyżej, wielu ludzi uznaje istnienie Boga za coś oczywistego, nieco mniej wierzy w aniołów, a jeszcze mniej w diabła. I tu pojawia się zaskoczenie: skoro uznajemy, że istnieje dobro osobowe (czyli Bóg), to czy nie należałoby także uznać istnienia osobowego zła? Biblia nie zostawia tu zbyt wiele miejsca na domysły. Diabeł istnieje i to jako realna, duchowa istota.
Od pierwszych stron Pisma Świętego widzimy obecność przeciwnika. Choć początkowo nie występuje on pod imieniem "szatan" czy "diabeł". W Księdze Rodzaju pojawia się w postaci węża, który zwodzi Ewę. Wąż ten nie zostaje nazwany wprost diabłem, ale objawia cechy później przypisane szatanowi: kłamstwo, zwodzenie, sprzeciw wobec Boga. W Nowym Testamencie natomiast Jezus jednoznacznie mówi:
"Ojcem waszym jest diabeł i chcecie postępować według pożądliwości ojca waszego. On był mężobójcą od początku i w prawdzie nie wytrwał, bo w nim nie ma prawdy. Gdy mówi kłamstwo, mówi od siebie, bo jest kłamcą i ojcem kłamstwa." - (Ewangelia Jana 8,44 - BW).
Co więcej, sam Jezus doświadcza kuszenia ze strony diabła: "Wtedy Duch zaprowadził Jezusa na pustynię, aby go kusił diabeł." (Ew. Mateusza 4:1 - BW). W kolejnych wersetach czytamy, jak Chrystus rozmawia z nim i odpiera jego pokusy cytując Słowo Boże. Nie traktuje go jako metaforę ani symbol. Mówi z nim jak z realną osobą.
Pismo Święte jasno też określa działania diabła. W Liście Piotra czytamy: "Bądźcie trzeźwi, czuwajcie! Przeciwnik wasz, diabeł, chodzi wokoło jak lew ryczący, szukając kogo by pochłonąć." - (1 Piotra 5,8 - BW). To ostrzeżenie przed konkretnym, świadomym bytem, który ma jeden cel: oddzielić człowieka od Boga.
Apostoł Paweł mówi o diable jako: "naśladując władcę, który rządzi w powietrzu, ducha, który teraz działa w synach opornych" (List do Efezian 2,2 - BW). W Liście do Efezjan dodaje: "Gdyż bój toczymy nie z krwią i z ciałem, lecz z nadziemskimi władzami, ze zwierzchnościami, z władcami tego świata ciemności, ze złymi duchami w okręgach niebieskich." (List do Efezjan 6,12). Diabeł i jego słudzy to rzeczywiste siły. Fizycznie na co dzień niewidzialne, ale aktywne w świecie w którym żyjemy.
Nie można też pominąć Księgi Objawienia, w której diabeł ukazany jest jako realny przeciwnik: "I zrzucony został ogromny smok, wąż starodawny, zwany diabłem i szatanem, który zwodzi cały świat; zrzucony został na ziemię, zrzuceni też zostali z nim jego aniołowie." (Obj 12,9 - BW). To on w późniejszych wersetach staje do otwartej wojny z Bożymi wybranymi.
Z punktu widzenia Biblii - tak, diabeł istnieje naprawdę. Nie jako abstrakcyjne zło, nie jako metafora dla naszych grzesznych skłonności, ale jako osobowy przeciwnik Boga. Posiada rozum, wolę, strategię i duchową moc. Jednak warto podkreślić, że w całej Biblii nigdy nie jest ukazany jako równorzędny Bogu. Nie ma tych samych atrybutów. Nie jest wszechobecny, wszechwiedzący ani wszechmocny. Jego działania są ograniczone i zawsze podlegają Bożej woli. Jest wprawdzie potężny, przebiegły i wiedzę ma większą niż największy mędrcy tego świata, ale mimo wszystko nie jest równy Bogu.
Wniosek? Diabeł nie jest mitem. Biblia nie przedstawia go jako idei czy bajkowego potwora. W Piśmie Świętym, przedstawiony jest jako inteligentny, duchowy wróg, który działa przeciwko Bożemu ludowi.
Jak wygląda diabeł - szatan
Jedna z najczęstszych wyobrażeń o diable to postać z rogami, ogonem, czerwoną skórą i widłami. Jednak jeśli ktoś szuka tego obrazu w Biblii, spotka go spore rozczarowanie. Biblia nigdzie nie opisuje wyglądu Szatana w taki sposób. Nie ma tam mowy o rogach, widłach, nietoperzowych skrzydłach czy ziejących ogniem oczach. Te obrazy powstały dużo później w kulturze ludowej, sztuce średniowiecza i popkulturze.
To jak więc wygląda diabeł według Biblii? Odpowiedź zaskakuje: może wyglądać ... pięknie. W 2. Liście do Koryntian apostoł Paweł ostrzega: "I nic dziwnego; wszak i szatan przybiera postać anioła światłości" (BW).
To bardzo ważne zdanie. Pokazuje nam, że szatan nie zawsze przedstawia się jako coś strasznego czy odrażającego. Przeciwnie - potrafi przybrać formę atrakcyjną, ujmującą, przekonującą. Jeśli chce zwieść, nie zrobi tego jako potwór. Zbliży się jako coś, co przypomina światło. Coś, co na pierwszy rzut oka wydaje się dobre, prawdziwe, szlachetne. I właśnie w tym tkwi jego największe niebezpieczeństwo.
Biblia ukazuje też szatana jako istotę duchową, co oznacza, że nie ma on fizycznej postaci takiej jak człowiek. Może jednak przybierać różne formy, które służą jego celom. W ogrodzie Eden objawił się w postaci węża. W Księdze Objawienia jest przedstawiony jako "Oto ogromny rudy smok, mający siedem głów i dziesięć rogów, a na jego głowach siedem diademów" (Obj 12,3 -BW), który walczy z niebiańskimi zastępami. Jednak ten obraz jest wyraźnie symboliczny, użyty w wizji apokaliptycznej, a nie jako literalny opis ciała diabła.
W innych miejscach Nowego Testamentu nie mamy ani słowa o wyglądzie szatana. Kiedy kusi Jezusa na pustyni (Ewangelia Mateusza 4,1-11), dialog między nimi sugeruje, że pojawił się w sposób zrozumiały, komunikatywny. W tym miejscu może być przedstawiony jako człowiek. Pismo Święte tego nie precyzuje. Zbawiciel się nie przestraszył jego wyglądu. W tekście nie znajdziemy żadnych oznak potworności. Zagrożenie płynęło z tego, co szatan mówił i czego chciał, nie z tego, jak wyglądał.
Warto dodać jeszcze jeden fragment z Ewangelii Łukasza 22,3: "W Judasza zaś, zwanego Iskariot, który należał do dwunastu, wstąpił szatan" (BW).
Widzimy tu duchowe działanie, które doprowadziło Judasz do zdrady. Takie wejście nie wiąże się z widzialną, konkretną postacią, a raczej z wpływem, sugestią, manipulacją.
Dlatego jeśli ktoś pyta, jak wygląda diabeł, odpowiedź brzmi: nie da się tego jednoznacznie określić. Diabeł jest istotą duchową, a więc niewidzialną, niematerialną w ludzkim sensie. Może przybierać różne formy, np. zmarłych czy świętych, jeśli dzięki temu osiąga swoje cele. I właśnie dlatego Biblia ostrzega, że potrafi przemieniać się w anioła światłości: "I nic dziwnego; wszak i szatan przybiera postać anioła światłości." (2 Kor 11,14 - BW). Nie ma więc jednej formy, jednego wyglądu, który można byłoby opisać. Jego działanie polega na zwodzeniu, a nie na budzeniu strachu przez wygląd.
Jednak wiemy coś więcej o jego przeszłości. Biblia pokazuje, że przed upadkiem szatan był aniołem, mającym szczególną pozycję wśród istot duchowych. W Księdze Ezechiela, choć mowa tam o królu Tyru, wiele fragmentów teologowie uznają za opisujący duchowe tło jego pychy, czyli pierwotny stan upadłego anioła:
"...Byłeś odbiciem doskonałości, pełen mądrości i niezrównanie piękny. Byłeś w Edenie, ogrodzie Bożym; okryciem twoim były wszelakie drogie kamienie: karneol, topaz i jaspis, chryzolit, beryl i onyks, szafir, rubin i szmaragd; ze złota zrobione były twoje bębenki, a twoje ozdoby zrobiono w dniu, gdy zostałeś stworzony. Obok cheruba, który bronił wstępu, postawiłem cię; byłeś na świętej górze Bożej, przechadzałeś się pośród kamieni ognistych. Nienagannym byłeś w postępowaniu swoim od dnia, gdy zostałeś stworzony, aż dotąd, gdy odkryto u ciebie niegodziwość." (Ez 28,12-15 - BW).
Z kontekstu wynika, że istota ta miała szczególną bliskość z Bogiem, porównywana była do drogocennych kamieni i doskonałego stworzenia. To pokazuje, że jego pierwotny wygląd był piękny i chwalebny. Nie był straszakiem z rogami, lecz kimś wyjątkowym w Bożym porządku. Upadek nie był efektem deformacji zewnętrznej, ale wewnętrznej buntu i pychy.
Czy jego wygląd zmienił się po upadku? Tego Biblia nie mówi wprost. Jednak skoro duchowo oddzielił się od Boga i został potępiony to możemy przypuszczać, że tak. Niemniej nie mamy nigdzie informacji, że jego postać uległa deformacji czy że zyskał "piekielny wygląd".
Niebezpieczeństwo nie tkwi więc w tym, jak wygląda, ale w tym, kim jest i co robi. Największym zagrożeniem jest jego zdolność do oszukiwania i zwodzenia ludzi tak, aby dobro przedstawiać jako zło, a zło jako dobro.
Jak wyglądają demony?
Wielu ludzi wyobraża sobie demony jako zdeformowane potwory, ziejące ogniem bestie, czarne cienie z czerwonymi oczami albo groteskowe istoty o zwierzęcych cechach. Takie obrazy dominują w filmach, książkach i sztuce, ale ... czy Biblia w ogóle mówi, jak wyglądają demony?
Odpowiedź jest zaskakująca: nie, Biblia nie podaje żadnego konkretnego opisu wyglądu demonów. Nie ma żadnego fragmentu, który opisywałby ich postać w sposób fizyczny. Nie mamy podanego kształtu ciała, ani koloru skóry, ani nawet sposobu, w jaki się poruszają. I to jest bardzo istotne. Nie wygląd ma znaczenie ale ich działanie i duchowy wpływ.
Z biblijnego punktu widzenia demony są istotami duchowymi - podobnie jak aniołowie. Są niewidzialne, niematerialne i działają w sferze duchowej, choć mogą mieć wpływ na świat fizyczny. Pismo Święte pokazuje, że demony to upadłe duchy, które niegdyś należały do zastępów niebieskich, ale zbuntowały się przeciwko Bogu. Możemy więc być pewni, że przed upadkiem wyglądały równie pięknie jak inni aniołowie. W Ewangelii Mateusza 25,41 Jezus mówi o "diabłu i jego aniołom" - co wskazuje, że demony są po prostu aniołami, którzy poszli za szatanem.
Niektóre fragmenty pokazują, że demony mogą wpływać na ludzi - fizycznie, psychicznie i duchowo. W Ewangeliach widzimy opętanych, którzy krzyczą, zrywają się, mają nienaturalną siłę, cierpią. Są to skutki ich obecności w ich ciałach, ale nie sam wygląd demonów samych w sobie.
Inny ważny fragment to 2 List do Koryntian 11,15: "Nic więc nadzwyczajnego, jeśli i słudzy jego przybierają postać sług sprawiedliwości; lecz kres ich taki, jakie są ich uczynki." (BW). Co to znaczy? Że demony, podobnie jak szatan, mogą ukazywać się jako coś dobrego, prawdziwego, atrakcyjnego. Ich działanie polega na zwodzeniu, podszywaniu się pod dobro, a nie na wywoływaniu grozy swoim wyglądem.
W Liście do Efezjan 6,12 apostoł Paweł mówi, że: "Gdyż bój toczymy nie z krwią i z ciałem, lecz z nadziemskimi władzami, ze zwierzchnościami, z władcami tego świata ciemności, ze złymi duchami w okręgach niebieskich." (BW).
Warto dodać, że jest werset, w którym Pismo Święte podaje symboliczny opis demonów. Znajduje się on w Księdze Objawienia 16,13, gdzie apostoł Jan opisuje wizję nadprzyrodzonego konfliktu duchowego:
"I widziałem trzy duchy, nieczyste jakby żaby wychodzące z paszczy smoka i z paszczy zwierzęcia, i z ust fałszywego proroka"
To porównanie do żab jest oczywiście symboliczne. Nie oznacza to, że demony wyglądają jak ropuchy w dosłownym sensie, ale raczej, że ich charakter jest odrażający i zwodniczy, że rozprzestrzeniają się przez słowo, kłamstwo i propagandę, bo wychodzą z ust. Wizje w Apokalipsie są pełne symboli i nie można ich interpretować dosłownie. Obraz ten wzmacnia prawdę o duchowym zagrożeniu: demony nie potrzebują potwornego wyglądu. Ich moc tkwi w oszustwie, które wchodzi przez oczy, uszy i serca.
Demony nie są więc istotami, które można zobaczyć czy opisać wizualnie. Są jednak całkowicie realne. Mają strukturę, hierarchię, cel. Działają zawsze przeciwko Bożym celom i ludziom, którzy chcą żyć zgodnie z wolą Boga.
Statystyka osób wierzących w Boga, anioły i demony pochodzi ze strony:
https://news.gallup.com/poll/508886/belief-five-spiritual-entities-edges-down-new-lows.aspx
Dodaj komentarz